Wolken aan de Haarlemse hemel. We zagen de echte Hollandsche luchten. Zo kenmerkend voor het kustgebied waar de luchten van boven de koude zee de warmere landlucht ontmoeten; fijne stapelingen. Er was blauw en zon. En in het atelier sloten we de landschapsweken af met de lucht en wolken.
Jacob Isaac Ruisdaal was DE wolkenschilder van de 17e eeuw. Boven in de foto’s: “Gezicht op Haarlem” met de bleekvelden op de voorgrond en “De molen van Wijk bij Duurstede”ca 1650. Beide prachtige voorbeelden van hoe goed Ruisdaal was in de wolkenpartijen. Ook het atmosferisch perpectief is goed te zien. Allebei in het echt te zien in de Eregalerij van het Rijksmuseum.
Een sprong makend komen we in de foto’s bij Casper David Friedrich(1774- 1840) met de “ Wandelaar boven de nevelzee” 1818. Een beeld van wolken van boven. Een op en top voorbeeld van een romantisch ideeënschilder. We kijken op de rug vd figuur en kijken mee over een soort levensweg.
Dan de schitterende lucht van Schelfhout met het strand met schepen in Scheveningen in 1840.
We stappen door naar Parijs: de knobbelige lucht in harmonie met de sloop vd bouwsels van Johan Bartold Jongkind 1868. De afbraak van groot deel van het oude Parijs om plaats te maken voor de moderne ruimte met brede boulevards, pleinen en parken. Stedebouwkundige Baron Haussmann was de grote architect hiervan. Visionair, maar dramatisch voor de betrokkenen. Bijzonder is dat een Hollander daar aandacht aan gaf. Claude Monet schilderde in 1867 juist het frivole, het lichte. Zie foto’s. Het was destijds een opvallend verschil tussen de Hollanders en de Fransen. Men zag de Hollanders als zwaar op de hand, weinig fantasierijk met hun eeuwige strijd voor de polders. En dit uitte zich hier duidelijk. Zelfs de lucht is met die wolkjes bij Monet van een frivole nikserigheid.
Dan via de rode molen van Mondriaan naar Jan Toorop (1858 - 1928)” duinen en zee bij Zoutelande” en Jacoba van Heemskerk (1876-1923) “twee bomen”. Vanuit het pointillisme hebben ze beiden een vergelijkbare stijl ontwikkeld. Het gaat hier om de fascinerende luchten. Je ziet hoe de lucht en de aarde spiegelen qua kleuren. En van hieruit gaan de foto’s verder naar nog moderner.
In 1940 Het bombardement op Rotterdam door Henk Chabot (eigen museum in R’dam) en de Inundatie in 1944. Beide op een zeer eigenzinnige wijze de luchten- rookwolken zwaar aanzettend. En vooral sterke kleurrelatie grond- lucht.
De IJsselschilder Jan Voerman (1857-1941)met schitterend “echte” grootse lucht in gezicht op Hattem. Daarna de “onechte” lucht van Gerrit Benner (1897-1981) . Het blijkt dus niet uit te maken welke vorm of kleur je in de lucht zet. zolang er een ietwat herkenbare grond en horizon is, lezen wij wat erboven is als lucht.
Dan nog Hannes Postma(1933- 2020)lichtbewolkt/nine clouds in een trompe l’oeil van Zandvoorts strand 1971.
Tot slot Robert Zandvliet (1970) met een ??, is het een lucht?? : hij stelt “als je goed kijkt, krijg je antwoord op al je vragen”.“
Dat is wel een mooie afsluiter voor dit schilderseizoen. Ga goed kijken deze zomer, neem een boekje en potloodje mee en teken gewoon wat je ziet. Heel veel plezier, fijne zomer en 16 sept gaat de maandagmorgen weer vrolijk verder!!
