Een nieuw bloemstilleven met fliertjes eromheen voor de kleur inspiratie. Voor de vormkeuze is er alle vrijheid.
De vraag waar we vandaag aan werken: welke vorm vraagt om welke kleur. Of andersom.
Voor vandaag gebruikte ik ook een deel van de vertelstof van het zondagatelier van gisteren, dus kijk daarvoor even op zondagblog.
Raadsel bij de laatste foto: waarheen ging het met deze grote spoed?? Eén ding is zeker de vaart zat er in vandaag.
Wat is de samenhang tussen een vorm en kleur. Een klein vlekje rode wijn op een smetteloos laken valt op. Meerdere rechthoekige rode vlakjes op datzelfde wit worden een patroon met een totaal ander gevoel en uitstraling dan dat wijnvlekje. Colorfieldpainters als Barnet Newman en Rothko hadden zo hun eigen manieren met grote kleurvlakken. Allebei met totaal andere invloed op de beschouwer. Het “who is afraid of red, yellow and blue” v Newman in het Stedelijk werd met mes te lijf gegaan. De zinderende kleurvlakken v Rothko brengen sommigen tot tranen v emotie.
Een geel vlak heeft een andere impact dan een bruin vlak.
We onderzoeken vandaag kleur en vorm aan de hand van een bloemstilleven. Een vrolijk, want sombere dagen nu.
Aangekondigd werkvoorstel:Ga aan de slag met je bed in alle gezelligheid; het licht, de kuil, de zachtheid enz. Abstract inzoomen of fijn alle lakenplooien schilderen met strijklicht.
Tja en dat niet iedereen zin had de hele ochtend aan bed te denken begreep ik. Dus uiteindelijk stond er ook geel/blauw stilleven. Kleur en vorm. En lastig want t stilleven had een hoge punt. Dus je eigen inzicht moest oplossing brengen in een onmogelijke stillevencompositie. Ook de achtergrond vroeg daarbij weer veel overpeinzing en ingrijpen qua kleur en structuur.
En toen bleek maar weer dat ieders wegen toch weer ondoorgrondelijk een eigen kant opgingen. Tot aan Marokko aan toe.
Na lange pauze door de Kunstlijn die tussendoor het atelier opslokte vandaag weer voltallig bijelkaar.
William Kentridge had een interessante stelling. Hij heeft nu een groot documentair werk “ Zelfportret als Koffiepot”. Een 9 delige documentaire die ook ook op de Idfa te zien is. Hij stelt dat je natuurlijk met lijnen een zelfportret kunt maken; maar hij beschouwt een heel kunstenaars oeuvre als zelfportret. En dan kun je ook een koffiepot tekenen, of een stoel of wat dan ook. Je eigenheid zit er in.
De documentaire is te zien op you tube: https://www.youtube.com/watch?v=3zTK_jCp89M
Wij gingen vandaag met klei in de weer. Wit en t leek wel feta. Gewoon willekeurige vorm maken als schilder/teken aanleiding. Neem deze vorm als uitgangspunt of zet gewoon een lijn om mee te beginnen. of allebei. En voor Iet hadden we gelukkig een trap. Nat werk toch op afstandje bekijken! En sorry helaas fotografeerde ik het eindresultaat van Marianne en Henny V niet. En niet iedereen had de klei. nodig. Indrukken van een saharareis zaten vooraan in het beeldgeheugen.
Je kunt volgens Kentridge je hele oeuvre beschouwen als zelfportret. Vandaag dus weer een stukje erbij
Het was mooi nog even door te gaan na vorige week. Horizonhoogte om over na te denken. Nog steeds binnen overkoepelende thema “achtergrond”. Met 0.a. Malevich en Lenneke van der Goot als voorbeelden.
Vandaag een onderzoek naar onze schildermotieven; onze innerlijke drive, wat houdt die in. Dit komt verder niet in het blog en blijft in het atelier.
Onderwerp waarnaar gewerkt kon worden: takkenbos en nog zo wat. Zoek vrijheid. Kijk buiten de takken om naar de tussenruimte. En kies heel bewust de achgergrond.
Besproken Kandinsky die de kleur van de vorm wilde bevrijden. En Cornelia Parker met haar werkmethode: to do- to undo - to redo. Wat in het voorbeeld het opblazen van een volgeladen schuurje door het Britse leger betekende. Daarna werd werden de resten tot installatie in Tate. zie foto.
Ook besproken- geen foto- Rachel Whiteread. Zij maakt tussenruimten zichtbaar.
Een waslijntje vol, wat stenen en stoomtreinlampen. En wit als onderwerp. En dan vooral de grenzen van wit. Omdat het overkoepelend thema “achtergrond” is ontdekken we met wit hoezeer je achtergrondkleur doorwerkt in de voorgrond en daarmee de hele sfeer in je werk bepaalt. Nieuw vandaag fluorkleur gebruiken.
En vandaag met dank aan Kunstschrift. Veel mooie voorbeelden van witgebruik in de kunst. Zie foto’s.
Vandaag een echt stilleven onderwerp: de Gieser Wildeman stoofpeer.
Stilleven schilderen kan ambachtelijk zijn: een doorwrochte studie maken van het onderwerp. Alle schilderkunstige onderdelen komen er bij voorbij: positionering van het onderwerp, de belichting, keuze klein-groot, kleuren en structuur. En .. en dat had vandaag extra aandacht- de achtergrond.
In de voorbeelden kwamen allerlei opvattingen van achtergrond in samenhang met het onderwerp voorbij. Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ze werken op elkaar in. Ook zagen we de mogelijkheid van transparant werken waardoor de achtergrond doorwerkte in het onderwerp. Zie de foto’ s. En zo’ n peertje mag natuurlijk ook aanleiding zijn tot abstrahering.
Dat was weer het begin van het nieuwe seizoen na de zomer. Met weinigen maar desalniettemin weer grote schilderlust bij allen.
Met zonnebloemen als onderwerp. Geen inleiding vandaag, maar daarvoor in de plaats een tekenoefening om er weer in te komen. De foto’s vertellen verder.
Wolken aan de Haarlemse hemel. We zagen de echte Hollandsche luchten. Zo kenmerkend voor het kustgebied waar de luchten van boven de koude zee de warmere landlucht ontmoeten; fijne stapelingen. Er was blauw en zon. En in het atelier sloten we de landschapsweken af met de lucht en wolken.
Jacob Isaac Ruisdaal was DE wolkenschilder van de 17e eeuw. Boven in de foto’s: “Gezicht op Haarlem” met de bleekvelden op de voorgrond en “De molen van Wijk bij Duurstede”ca 1650. Beide prachtige voorbeelden van hoe goed Ruisdaal was in de wolkenpartijen. Ook het atmosferisch perpectief is goed te zien. Allebei in het echt te zien in de Eregalerij van het Rijksmuseum.
Een sprong makend komen we in de foto’s bij Casper David Friedrich(1774- 1840) met de “ Wandelaar boven de nevelzee” 1818. Een beeld van wolken van boven. Een op en top voorbeeld van een romantisch ideeënschilder. We kijken op de rug vd figuur en kijken mee over een soort levensweg.
Dan de schitterende lucht van Schelfhout met het strand met schepen in Scheveningen in 1840.
We stappen door naar Parijs: de knobbelige lucht in harmonie met de sloop vd bouwsels van Johan Bartold Jongkind 1868. De afbraak van groot deel van het oude Parijs om plaats te maken voor de moderne ruimte met brede boulevards, pleinen en parken. Stedebouwkundige Baron Haussmann was de grote architect hiervan. Visionair, maar dramatisch voor de betrokkenen. Bijzonder is dat een Hollander daar aandacht aan gaf. Claude Monet schilderde in 1867 juist het frivole, het lichte. Zie foto’s. Het was destijds een opvallend verschil tussen de Hollanders en de Fransen. Men zag de Hollanders als zwaar op de hand, weinig fantasierijk met hun eeuwige strijd voor de polders. En dit uitte zich hier duidelijk. Zelfs de lucht is met die wolkjes bij Monet van een frivole nikserigheid.
Dan via de rode molen van Mondriaan naar Jan Toorop (1858 - 1928)” duinen en zee bij Zoutelande” en Jacoba van Heemskerk (1876-1923) “twee bomen”. Vanuit het pointillisme hebben ze beiden een vergelijkbare stijl ontwikkeld. Het gaat hier om de fascinerende luchten. Je ziet hoe de lucht en de aarde spiegelen qua kleuren. En van hieruit gaan de foto’s verder naar nog moderner.
In 1940 Het bombardement op Rotterdam door Henk Chabot (eigen museum in R’dam) en de Inundatie in 1944. Beide op een zeer eigenzinnige wijze de luchten- rookwolken zwaar aanzettend. En vooral sterke kleurrelatie grond- lucht.
De IJsselschilder Jan Voerman (1857-1941)met schitterend “echte” grootse lucht in gezicht op Hattem. Daarna de “onechte” lucht van Gerrit Benner (1897-1981) . Het blijkt dus niet uit te maken welke vorm of kleur je in de lucht zet. zolang er een ietwat herkenbare grond en horizon is, lezen wij wat erboven is als lucht.
Dan nog Hannes Postma(1933- 2020)lichtbewolkt/nine clouds in een trompe l’oeil van Zandvoorts strand 1971.
Tot slot Robert Zandvliet (1970) met een ??, is het een lucht?? : hij stelt “als je goed kijkt, krijg je antwoord op al je vragen”.“
Dat is wel een mooie afsluiter voor dit schilderseizoen. Ga goed kijken deze zomer, neem een boekje en potloodje mee en teken gewoon wat je ziet. Heel veel plezier, fijne zomer en 16 sept gaat de maandagmorgen weer vrolijk verder!!
Hoe kan iets vervreemdend zijn? Dat bespraken we. Een bijzonderheid die normaal niet binnen het geziene past.
De afgelopen 2 weken waren we bezig met de opbouw van landschap om een zo “werkelijk” mogelijk, natuurgetrouw beeld te krijgen. Dat betekende opbouw door duidelijke keuzes in compositie, vorm en kleurgebruik. ( zie vorige blogs)
Nu gaat het om een wezensvreemd element in dat landschap. Dat betekent afwijken; andere paden inslaan. Zoek je het in kleur, abstractie ( zie hieronder Willem de Koning, Ethel Adnan of in echte vervreemding ( zie rode ruïne van slavenfort it Ghana als verhuisvoorstel naar middenin woonbuurt in Houston v Danielle Dean- nu te zien i n het Stedelijk in A’dam) . Verander je kwaststreek (zie landschap hieronder v Gogh), je verhoudingen ed. Ook een varkensstal of persconferentie kan door vervreemding/accentverlegging een commentaar zijn op de situatie.! (Sommige foto’s staan nog niet in dit blog- leve de mac😵💫)
Nog even een aanvulling op vorige week: de negatieve ruimte. Het afzonderen van een deel van je compositie om hetgeen er gebeurt scherper te zien. James Gurney op you tube verduidelijkt dit ook. Sowieso heerlijk om zijn filmpjes te zien met korte verhelderende tips. Veel in aquarel en gouache en meestal en plein air. James Gurney op You-Tube
Vandaag dus: Voel je vrij in wat je doet: zet een eigen wereld neer. Volg je eigen weg in alle vrijheid. Als Marina Abramovitch en Ulay drijvend in het heerlijke water.
Het mooie weer deed de tuin glunderen, want we genoten van haar met de openslaande deuren. En er werd buiten op de nieuwe oude tafel gewerkt. Het werk was weer zeer divers. Zie foto’s. Daniëlle had een gel pad mee en dat was verrassend.zie foto’s.
Volgende week laatste keer van het seizoen. Daarna weer beginnen op 16 sept.
“Bijzondere dag vandaag; de schilderkantine officieel nu. Daar hoorden croissantjes en taart bij; het blijft toch een kantine. En toen ook nog verse bloemen en chocolade hartjes; erg fijn!!
En toen kreeg het schilderen na de gezelligheid de voorrang bij iedereen. De resultaten spreken voor zich.
Ieder gelukkig eigenzinnig zichzelf. Eigen stijlen, eigen technieken, eigen onderwerpen. Toch ook veel landschap.
We leerden ook weer van elkaar. En dat is minstens zo belangrijk op zo’n ochtend met elkaar.”
We bespraken vorige week ( zie blog vorige week) dat het werken aan landschap goede voorbereiding vraagt. Zeker zoals we nu in het atelier adv eigen foto’s werken. Foto’s vertellen alles zo lijkt. Maar jij als schilder bent geïnspireerd door dit landschap. Laat dat zien; waarom wil je juist dit landschap schilderen. Wat wil je met je kijker delen met je werk.
Stel je daarom voor het schilderen te beginnen de volgende vragen:
Formaat en materiaal?
Wat is mijn focuspunt. Dit kan anders zijn dan in de foto.
Maak ik schets?
Welke middenkleur; om van daaruit donkerder en lichter te gaan.
Daarmee samenhangt de grondkleur waarmee je het wit bedekt. Dit moet ook een kleur zijn die het hele werk ondersteunt. Wanneer je de schets al hebt staan weet je dat je misschien meer grondkleuren wilt.
Deze week twee extra aandachtspunten:
De negatieve ruimte: stel je het landschap voor als toneel met coulissen. Welke coulissen zijn er? Probeer de begrenzing van de coulissen te zien. Waar eindigt de ene en waar begint de andere. Alles buiten de begrenzing van het coulis kun je benoemen als de negatieve ruimte. Dit helpt je beter op de opbouw van je landschap te focussen en de afzonderlijke onderdelen op hun eigen waardes te onderzoeken. Ieder coulis heeft dus meerdere negatieve ruimtes eromheen.
Voorgrondlijn doorbreken: Vooral in landschap is het interessant de voorgrondlijn te doorbreken met een figuur dat uit de onderkant van het werk opduikt. Een afsnijding dus. Om bij de vergelijking met toneeldecor te blijven: we zetten nu dus iets voor het toneel. Althans dat suggereer je. Hierdoor activeer je de voorgrond, geeft sterkere dieptewerking en het trekt de kijker sterker het beeld in.
En ook nog even extra aandacht voor de atmosferisch perspectiefregels:
Verder weg/diepte willen suggereren betekent:
Hoe verder weg hoe minder details/structuur of helemaal niet. Immers alles wordt kleiner in de verte waardoor details wegvallen.
Kleuren vervagen in de verte door waterdamp in de lucht. Veelal worden de groenen licht blauw/violet.
Gebruik in de voorgrond fellere kleuren die zich opdringen.
Warempel t’ was net lang genoeg droog om het gras deels te maaien - dankjewel Pieter! Want stel je toch ns voor dat we maandag buiten kunnen schilderen….
Op t materiaalkarretje nu ook:
droogtijdvertrager,
gelmedium om verf te verdikken- droogt transparant op en te mengen met gewone medium- gewoon op je palet erbij
Nieuwe pot medium - mat, om de verf te “ versoepelen” -gebruiken op je palet naast de verf en er mee mengen met hoeveelheid die je goed lijkt. (Al dan niet met extra water) Alhoewel je verdunt blijft de kleurkracht. Ook vertraagt de droogtijd en helpt bij glaceren.
Maandag 17 juni start hier het nieuwe blog.
Voor de eerdere blogs klik hier: lesblogmaandag
